Publicon Araştırma tarafından hayata geçirilen GAZİANTEP’TE YAŞAYAN SURİYELİ GÖÇMENLERİN SOSYAL UYUMU İÇİN KENT POLİTİKALARI PROJESİ tamamlandı. Gaziantep Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr.Emre Köksalan ve Doç. Dr. Oğuz Aydın tarafından yürütülen araştırma çalışmasında Gaziantep ilinde ikamet eden 800 Suriyeli göçmen ile 700 Gaziantepli örnekleme ulaşılarak sosyal uyuma yönelik algı ve tutumları araştırıldı. Mayıs-Haziran 2021 tarih aralığında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi için yürütülen çalışmanın sonuçları 2 rapor halinde yayınlandı.
ARAŞTIRMA-1
Gaziantepli Yerlilerin Suriyeli Göçmenlere Yönelik Algı ve Tutumlarının Belirlenmesi Araştırması
Bilindiği üzere Suriye iç savaşının başladığı 2011 yılından beri Gaziantep yoğun bir Suriyeli göçmen nüfusuna ev sahipliği yapmaktadır. Resmi rakamlara göre sayıları 400 bini aşan ve bu haliyle yerli nüfusa oranı %20’yi geçen göçmenler on yıllık süreç sonunda artık kentin tüm alanlarında yerli nüfusla birlikte bir yaşam mücadelesi ve deneyimi içine girmiş görünmektedirler.
Bu on yıllık süreç bize göçmenlerin bir kente sosyal uyum süreçlerinin içinde birçok etmeni barındıran karmaşık bir süreç olduğunu göstermiştir. Bu sürecin önemli bir bölümünde yerli halk ve göçmenler arasındaki ilişki barışçıl bir düzeyde ilerlemiş ve toplumsal çatışmalar son derece sınırlı bir düzeyde kalmıştır. Bunda Gaziantep kültürünün savaştan kaçan mağdur Suriyeli göçmenleri birer “misafir” olarak kabul ediyor olmasının da payı büyüktür. Ancak Suriye iç savaşı uzadıkça ve göçmenlerin geri dönüşüne dair bir çözüm de ortaya çıkmayınca “misafirlik”ten “kalıcılığa” doğru bir geçiş yaşanmış ve bunun da toplumsal alanda olumsuz yönelimli bir karşılığı oluşmaya başlamıştır
Gaziantepli yerlilerin Suriyeli göçmenlere yönelik tutum ve algılarını belirlemek amacıyla 15-30 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirilen bu araştırmada Gaziantep Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde ikamet eden 700 Gaziantepli ile yapılandırılmış bir soru formu (anket) aracılığı yüz yüze görüşülerek veri toplanmıştır.
Araştırmanın sonucunda ise özetle raporun devamında detaylı bir biçimde sunulacak aşağıdaki sonuçlara ulaşmıştır:
- Yerlilerin göçmenlerle kurduğu sembolik etkileşimler yerlilerin onlara yönelik oluşturduğu olumsuz algılardan beslenmektedir.
- Yerliler göçmenleri genelde olumsuz sıfatlar üzerinden tanımlamakta, onların gündelik yaşam içinde sağlık, vergi muafiyeti gibi alanlarda ayrıcalıkları olduğunu düşünmekte, kendileri üzerinde hem ekonomik bir yük hem de bir güvenlik sorunu teşkil ettiklerini ifade etmektedirler.
- Yerlilerin büyük bir bölümü karşı kültürden (Suriyeli kültürüne) uzaklaşma eğilimi içerisindedir.
Tüm bu ana başlıkların ışığında bu araştırma gelecekte iki farklı toplum açısından da farklılıklarının zenginliğini koruyarak ortak değerler üzerinde birlikte inşa edecekleri bir yaşamı olanaklı kılmak, sağlıklı, müreffeh, güvenli ve mutlu bir Gaziantep’i oluşturmak için daha bütüncül ve planlı bir stratejinin oluşturulması gerekliliğini gözler önüne sermektedir.
Bu noktada -her ne kadar bu raporun sunduğu sınırlı ve betimleyici bulgular çerçevesinde olmasa da- iki toplum arasındaki önyargıları kıracak somut deneyim alanlarını mümkün kılacak stratejik eylem planların oluşturulması ve bunun ilgili tüm paydaşların organizasyonu çerçevesinde uygulamaya konulması elzem gözükmektedir. Özellikle yerli toplumun daha somut ve çok boyutlu bir iletişimsel eylem ve kültürel deneyimler birlikteliği çerçevesinde göçmen toplumu tanıma ve anlama yönelimin artırılması, aynı zamanda göçmen topluma yönelik çalışmaların da yerli toplumu yoksun, değersiz hissettirmeyecek bir biçimde kurgulanması burada özel önemdedir.
ARAŞTIRMA-2
Suriyeli Göçmen ve Mülteci Toplulukların Sosyal Uyum, İhtiyaç ve Beklentilerinin Belirlenmesi Araştırması
Bilindiği üzere Suriye iç savaşının başladığı 2011 yılından beri Gaziantep yoğun bir Suriyeli göçmen nüfusuna ev sahipliği yapmaktadır. Resmi rakamlara göre sayıları 400 bini aşan ve bu haliyle yerli nüfusa oranı %20’yi geçen göçmenler on yıllık süreç sonunda artık kentin tüm alanlarında yerli nüfusla birlikte bir yaşam mücadelesi ve deneyimi içine girmiş görünmektedirler.
Bu on yıllık süreç bize göçmenlerin bir kente sosyal uyum süreçlerinin içinde birçok etmeni barındıran karmaşık bir süreç olduğunu göstermiştir. Gaziantep özelinde Suriyelerin yoğun göçü sonucunda gündeme gelen bu uyum sürecinin birçok ülkeye ve kente göre şimdiye kadar olumlu yönetildiğine dair birçok gösterge bulunmaktadır. Kentte Valilik ve ona bağlı Göç İdaresi Müdürlüğü ve diğer kuruluşlar, Büyükşehir Belediyesi, ilçe belediyeleri gibi kamu kurumlarının yanında birçok STK ve üniversitelerin de çeşitli projelerle ve faaliyetlerle bu sürece olumlu katkılar vermeye gayret ettiği de görülmektedir. Bu çabaların da bir sonucu olarak her ne kadar yerli-göçmen birlikte yaşama deneyim ve sürecinde büyük kriz ve çatışmalar şimdiye kadar ortaya çıkmamış olsa da sürecin uzaması, göçmen nüfusunun özellikle yeni doğanlarla birlikte sürekli bir artış içinde olması gibi nedenlerle özellikle yerli halkın göçmenlere yönelik algısında sürekli negatife giden bir eğilimin de olduğu bu araştırmanın da sonuçlarında kendisini göstermektedir.
Gaziantep şehrinde ikamet eden Suriyeli göçmen ve mülteci toplulukların sosyal uyum, yerel halk ile kendileri arasında kurdukları sembolik etkileşim, konu ve gündemlere yönelik bilgi kaynakları, medya pratikleri ile ihtiyaç ve beklentilerini belirlemek amacıyla 15-30 Nisan 2021 tarihleri gerçekleştirilen bu araştırmada 800 göçmenle yüz yüze anket tekniğiyle görüşülerek veri toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda ise özetle raporun devamında detaylı bir biçimde sunulacak aşağıdaki sonuçlara ulaşmıştır:
- Göçmenlerin geçen süreye rağmen özellikle eğitim, Türkçeyi yeterince kullanabilme ve iş-istihdam gibi alanlarda tam anlamıyla bir sosyal uyum içinde olmadıkları görülmektedir.
- Göçmenler haklarında üretilen ve gerçek olamadıklarını düşündükleri yanlış enformasyonlardan rahatsızlardır ve bu minvalde toplumdaki ayrımcılığın daha etkin bir biçimde ortadan kaldırılması gerektiğine inanmaktadırlar.
- Göçmenlerin yarısından biraz fazlası ülkelerine dönme niyetine sahiptir. Ancak bu niyete olumlu-olumsuz etki eden birçok karmaşık faktör de bulunmaktadır.
- Göçmenlerin büyük bir bölümü karşı kültüre (Gaziantep kültürüne) yakınlaşma eğilimi içerisindedir.
Tüm bu ana başlıkların ışığında bu araştırma gelecekte iki farklı toplum açısından da farklılıklarının zenginliğini koruyarak ortak değerler üzerinde birlikte inşa edecekleri bir yaşamı olanaklı kılmak, sağlıklı, müreffeh, güvenli ve mutlu bir Gaziantep’i oluşturmak için daha bütüncül ve planlı bir stratejinin oluşturulması gerekliliğini gözler önüne sermektedir. Bu raporda ana hatları sunulan bu stratejinin (1) sosyal uyum sorun kategorilerine yönelik; (2) iletişim ve algı sorunlarına yönelik; (3) Paydaş kurum, kuruluş ve aktörlerin somut çözümler etrafında birleşimine yönelik ayakları da ortaya çıkmaktadır.
Araştırma raporlarının detaylarına aşağıdaki dokümanlardan ulaşabilirsiniz.
* Suriyeli Göçmenlere Yönelik Algı ve Tutumlar Gaziantepli Örneklem Raporu
